750 σελίδες Σαιξπηρικού λόγου, το λες και άθλο. Ο ψυχαναγκασμός μου χάρηκε πέρσι που ανήμερα της επετείου του Σαίξπηρ (23 Απριλίου) επισκέφτηκα το θέατρό του (Globe) στο Λονδίνο κι αγόρασα αυτό το βιβλίο.
Μου πήρε δέκα μέρες να το διαβάσω ρυθμός που μπορώ να πω ήταν γρήγορος.
Περιέχει τα δύο επικά ποιήματα του Σαίξπηρ «Άδωνις και Αφροδίτη» και «Ο Βιασμός της Λουκρητίας», μια συλλογή 20 ποιημάτων κυρίως σονέτα με τον τίτλο «Παθιασμένος Προσκυνητής» που 5 εκ των οποίων ανήκουν στον Σαίξπηρ, 11 άγνωστης προέλευσης και τα εναπομείναντα 4 σε άλλους ποιητές της ελισαβετιανής εποχής με γνωστότερο τον Κρίστοφερ Μάρλοου, γεννημένος 2 μήνες πριν τον Σαίξπηρ πέθανε όμως με κλασικό εγγλέζικο τρόπο: μαχαιρώθηκε ένα βράδυ έξω από μία μπυραρία, στα 29 του χρόνια, με μόλις 6 θεατρικά, σε αντίθεση με τον Σαίξπηρ που πέθανε από φυσικά αίτια στα 52 του χρόνια με 39 θεατρικά στο δυναμικό του.
Κάτι άλλο που έτυχε να κάνει γνωστό τον Σαίξπηρ ανά το παγκόσμιο εκτός του ότι έζησε κάμποσα χρόνια για να γράψει αριστουργήματα είναι η επιδημία πανώλης (επίκαιρο;) που ξέσπασε το 1592/93 στο Λονδίνο και αναγκάστηκαν να κλείσουν τα θέατρα (πολύ επίκαιρο). Έτσι ο ποιητής /ηθοποιός Σαίξπηρ μιας και είχε τώρα άπλετο ελεύθερο χρόνο, ξεκίνησε να γράφει θεατρικά. Από το Ιούνιο του 1594 που ξανάνοιξαν τα θέατρα, άρχισαν τα θεατρικά του να μεταφέρονται επί σκηνής και να γίνεται πλέον γνωστός ως θεατρικός συγγραφέας.
Κατά την διάρκεια της πανώλης ήταν που έγραψε και τα δύο επικά του ποιήματα «Άδωνις και Αφροδίτη» με 1194 στίχους, και «Ο Βιασμός της Λουκρητίας» με 1855 στίχους.
Το πρώτο καταπιάνεται με τον έρωτα της Αφροδίτης για το Άδωνη και το τραγικό του τέλος.
Εγώ κατανόησα ότι η Αφροδίτη είναι μια λυσσάρα μιλφ/κούγκαρ που λυσσάει για το σχεδόν ανήλικο τεκνό τον Άδωνη.
Δεν υπερβάλλω. Η ποίηση της Ελισαβετιανής Εποχής δεν ήταν πουριτανική και σεμνότυφη όπως της Βικτωριανής. Θα χρειαστεί 400 χρόνια για να απελευθερώθει από το μαύρο πέπλο της θεούσας.
Στο δεύτερο ποίημα έχουμε όπως λέει και ο τίτλος ένα βιασμό με την Ρωμαία αριστοκράτισσα Λουκρητία ως την απόλυτη τραγική ηρωίδα να αυτοκτονεί ούτως ώστε να καθαρίσει το όνομά της και την τιμή της.
Φυσικά στο τέλος έρχεται κι η κάθαρση με την τιμωρία του βιαστή Ταρκύνιου και όλης της οικογένειάς του.
Μετά τα δύο αυτά επικά ποιήματα η έκδοση αυτή έχει όπως προανέφερα τη συλλογή ποιημάτων «Ο Παθιασμένος Προσκηνητής» και ακολούθως το μοναδικό ίσως ποίημα του Σαίξπηρ που δεν είναι ούτε επικό ούτε σονέτο.
Ένα ποίημα 67 στίχων που μιλάει για τον έρωτα δύο πουλιών: ενός τρυγονιού και ενός φοίνικα.
Ακολούθως παίρνουν σειρά τα 154 σονέτα του Σαίξπηρ (θα μιλήσω σε λίγο γι’ αυτά) και τέλος κλείνουμε με ένα αφηγηματικό βουκολικό ποίημα των 329 στίχων με τίτλο «Του Παράπονο ενός Εραστή», και 18 μικρά ποιήματα και επιτύμβια που αποδόθηκαν στον Σαίξπηρ τον 17ο αιώνα.
Τα 154 σονέτα του Σαίξπηρ είναι τα πιο γνωστά του ποιήματα. Συντέθηκαν από το 1591 μέχρι και το 1604, και εκδόθηκαν το 1609, άγνωστο αν έγινε με την άδεια ή όχι του Σαίξπηρ.
Τα 126 από αυτά απευθύνονται σε ένα νεαρό. Άλλα ποιήματα είναι συμβουλευτικά προς τον νεαρό, άλλα εκφράζουν την αγάπη του ποιητή για τον νεαρό, άλλα μιλάνε για ένα αντίζηλο ποιητή και τέλος κάποια μιλάνε για την Μελαχρινή Κυρά που μπαίνει ανάμεσα στον ποιητή και στον νεαρό.
Άρα όσοι τα παίρνουν για να εκφράσουν τα ετεροφυλοφιλικά τους αισθήματα αγνοούν ηθελημένα ή όχι αυτό το κύριο στοιχείο: την αγάπη κυρίως, αλλά ίσως και τον έρωτα δύο αντρών.
Φυσικά το να πούμε αν ο έρωτας κι η αγάπη αυτή είναι αμφισεξουαλική ή ομοφυλοφιλική είναι κάπως λάθος, διότι 430 χρόνια πριν δεν υπήρχαν τέτοιοι διαχωρισμοί που έχουμε σήμερα, και φυσικά δεν ήταν οι άντρες κομπλεξικοί να εκφράσουν και για άντρα την αγάπη τους χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα θιχτεί ο ανδρισμός του κι ότι εκφράζοντας αγάπη άρα εκφράζουν και έρωτα και πισωγλεντισμό. . .
Είναι όντως μεγάλο θέμα αυτό και πολλές φορές η ανάλυση και η υπερανάλυσή του μειώνει την απόλαυση των σονέτων και της όμορφης γλώσσας του Σαίξπηρ.
Όλα τα ποιήματα εκτός των σονέτων έχουν εκτενείς υποσημειώσεις αναλύοντας το κάθε τι στο ποίημα. Τα σονέτα έχουν την αντικρινή σελίδα γεμάτη σημειώσεις. Συν τις 170 σελίδες εκτενούς εισαγωγής στην αρχή και ευρετήριο στο τέλος αυτή η έκδοση είναι ό,τι πρέπει και γι’ αυτόν που θέλει να μελετήσει εις βάθος την ποίηση του Σαίξπηρ, και γι’ αυτόν που απλά θέλει να απολαύσει την ποίηση του Σαίξπηρ.
Θα σας αποχαιρετήσω με δύο σονέτα του Σαίξπηρ που μετέφρασε χθες για αυτή την κριτική. Παρόλο που μου πήρε μια ώρα δουλειάς, δεν είναι και η καλύτερη προσπάθεια για μετάφραση αλλά ο σκοπός της είναι η κατανόηση αυτού που έλεγα πριν περί αγάπης, από την οποία απουσιάζει η γυναίκα ως κεντρικό πρόσωπο.
Σονέτο 26 Άρχοντα της αγάπης μου, εις την οποία είναι υποτελής η αξία σου, έχει το χρέος μου με δύναμη δετό. Σε σένα στέλνω εγώ γραπτό αυτό, σαν πρεσβευτή, να μαρτυρήσω χρέος, κι όχι να κάνω πνεύμα. Χρέος τόσο μεγάλο, με πνεύμα μου τόσο φτωχό, θε να φανεί γυμνό, θα θέλει λέξεις να εμφανιστεί. Αλλά ελπίζω μια ολόδικια σου έπαρση μες στην ψυχής σου, σκέψη ολόγυμνη θε' να δοθεί μέχρι που τ' άστρο που έμενα κατευθύνει σε μένα δείχνει με ευνοϊκή επιρροή και θε' να ντύσει την ολόγδυτη μου αγάπη να δείξει πόσο άξια είναι για το γλυκό σου σέβας. τότε ας τολμήσω να καυχηθώ πόσο σε αγαπώ Μα ως τότε, το πρόσωπό εγώ κρατώ κρυφό μήπως και με προκαλέσεις Σονέτο 20 Της γυναικός το πρόσωπό ζωγραφιστό με φύσης χέρι, Έχεις εσύ, κυρίαρχε του πάθους μου εραστή. Μιας γυναικός καρδιά απαλή, αλλά όχι οικεία με την γρήγορη και ψεύτικη των γυναικών εναλλαγή. Μάτι πιο φωτεινό από αυτών, μάτι που δεν γλιστρά αλλού Επιχρυσώνοντας ο,τι αυτό ατενίζει. Άντρας με ομορφιά, που όλα τα εξουσιάζει Που κλέβει αντρών ματιές και γυναικών ψυχές εκπλήσσει. προοριζόσουνα εσύ γυναίκα να γενείς μέχρι που συνεπάρθηκε η φύση με εσένα και κάτι επιπλέον σου 'βαλε, κατέληξα ηττημένος κρεμάζοντας επάνω σου κάτι που χρήση δεν του έχω Μα μιας και σου έδωσε πουλί*, για γυναικών την τέρψη. Δική μου η αγάπη σου, μα της δικιάς σου ο θησαυρός**, δικός τους
*δεν είναι δική μου επινόηση το πουλί.
Εδώ το πρωτότυπο λέει pricked thee. Η λέξη prick έχει δύο έννοιες:
είτε ως ρήμα άρα pricked thee = σε επέλεξε,
είτε ως ουσιαστικό (ανδρικό μόριο) άρα pricked thee = σου χάρισε / έδωσε πουλί.
**υπονοεί ως θησαυρό το αντρικό μόριο.
Βαθμολογία: Κεφτέδες
ΒιβλιοΑλχημείες 