Ωπ, τι έγινε; Γράφω άρθρο μετά από ακριβώς 2 μήνες; Αυτό ακριβώς. 30 Δεκεμβρίου δημοσίευσα την τελευταία μου κριτική εδώ στο WordPress. Μετά, άκρα του τάφου σιωπή στο WordPress βασιλεύει.
Η φάση ξέρετε ποια είναι; Απρίλη του 2020 αποφάσισα να γράψω κριτικές για όλα τα βιβλία που διάβασα κατά την απουσία μου από τα σόσιαλ-μύδια. Έγραφα τις κριτικές εδώ στα Ελληνικά και στο Goodreads στα Αγγλικά με τον σύνδεσμο για εδώ στην αρχή της κριτικής.
Και όλα αυτά συνδέονταν μεταξύ τους με συνδέσμους στο Facebook και το Instagram. Όταν τον Ιούλιο του 2020 Instagram και Facebook αποφάσισαν ότι οτιδήποτε σύνδεσμός μου στις πλάτφόρμες τους από το WordPress παραβίαζε τους όρους χρήσης χωρίς να μάθω το γιατί (ακόμη και σήμερα), ξαφνικά ένας που θα ήθελε να διαβάσει την κριτική μου από ένα κλικ, τώρα θα έκανε τρία και τέσσερα φυσικό ήταν να βαρεθεί να το κάνει κάθε δεύτερη μερα. Έτσι από τα πεντέξι λάικς που είχα έπεσα στο 1 με 0.
Και λέω: αν είναι να τα γράφω για τον εαυτό μου τι να μπαίνω στον κόπο; Και φυσικά όταν τον Γενάρη είδα ότι μόνο Έλληνες έκαναν λάικ στις κριτικές μου στο Goodreads λέω ποιο νόημα έχει να τις γράφω Αγγλικά αφού Έλληνες τις διαβάζουν. Έτσι συνέχισα με ελληνικά. Και τώρα συμβάινει το εξής. Γιατί να κάνω λινκ την κριτική μου εδώ αφού ουσιαστικά και εδώ και εκεί στο Goodreads ότι λέω είναι το ίδιο πράγμα και στα Ελληνικά; Και τη ίδια στιγμή ό,τι θα πώ για ένα βιβλίο στην κριτική μου το διαβάζει κάποιος σε συντομία και στις δημοσιεύσεις μου στο Instagram.
Έτσι αποφάσισα να δώσω ένα τέλος στις ατομικές κριτικές. Έτσι κι αλλιώς για να λέμε και του στραβού το δίκαιο όταν σε YouTube, Instagram, WordPress δω ότι άρθρο / βίντεο δεν έχει να κάνει με book haul, book tag, ή 2-3 μίνι κριτικές σε ένα άρθρο / βίντεο αλλά με κριτική ενός βιβλίου που πολλές φορές δεν μου κάνει κλικ το είδος ή ο τίτλος / ιστορία την προσπερνώ, με μικρές εξαιρέσεις.
Έτσι αποφάσισα κάθε αρχή και τέλος του μήνα να λέω τι θα διαβάσω για τον Χ μήνα, τι διάβασα τον Ψ μήνα, και ανά τρίμηνο μια αναγνωστική επισκόπηση. Συν άλλα άρθρα που έχουν σχέση με φεστιβάλ βιβλίου, παζαράκια βιβλίου (όταν ανοίξουν), και άλλα βιβλιοφιλικά άρθρα. Άρα πάνω κάτω 4-5 άρθρα τον μήνα, για να μην σας ζαλίζω τον έρωτα και να με βαρεθείτε αφού είμαι ο άτιμος πλέον παντού σαν κόβιντ, Facebook, Instagram, GoodReads, WordPress..
Άρα να περιμένετε άρθρο μου πρώτη βδομάδα του Μάρτη για τα βιβλία που διάβασα τον Φεβρουάριο, αργότερα άρθρο για τα βιβλία που σκοπεύω να διαβάσω τον Μάρτη και τέλη του ίδιου μήνα την αναγνωστική επισκόπηση του πρώτου τριμήνου του 2021.
Φέτος συμπληρώνονται 60 χρόνια Κυπριακής Δημοκρατίας έτσι η σημερινή επέτειος έχει μια έξτρα σημασία. Και λόγω αυτής της επειτείου βρήκα την αφορμή για ένα σύντομο άρθρο περί κυπριακής λογοτεχνίας.
Λέγοντας κυπριακή λογοτεχνία εννοούμε ταυτόχρονα και την λογοτεχνική παραγωγή του νησιού ανεξαρτήτως γλώσσας, αλλά (κυρίως) και την ελληνόφωνη κυπριακή λογοτεχνία που είναι κομμάτι της ελληνικής λογοτεχνίας.
Διότι όπως λέμε γερμανική λογοτεχνία και δεν εννοούμε μόνο την λογοτεχνία της Γερμανίας αλλά και της Αυστρίας και της Ελβετίας, τις γερμανόφωνες με άλλα λόγια λογοτεχνίες, έτσι και όταν λέμε Ελληνική λογοτεχνία εννοούμε και της Ελλάδας αλλά και της Κύπρου.
Εξάλλου ένα 80% της λογοτεχνικής παραγωγής γίνεται στην ελληνική γλώσσα εδώ και αιώνες, ένα 15% στην τουρκική γλώσσα από τα μέσα του 20ου αιώνα, και ένα 5% στην αγγλική.
ΑΡΧΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ Γύρω στον 7ο π.Χ. αιώνα έχουμε το πρώτο ποίημα κυπριακής παραγωγής του χρησμολόγου-ποιητή Εύκλου. Αργότερα έχουμε τα «Κύπρια Έπη» ένα πρίκουελ (τα προ) της Ιλιάδας από τον Στασίνο ή κατα άλλους από τον Ηγυσία. Την Ελληνιστική Εποχή αντιπροσωπεύει ο Κλέων ο Κουριέυς (από το Κούριον κοντά στη σημερινή Λεμεσό), ο οποίος έγραψε λυρική ποίηση. Ακολούθως ο Καστορίων ο Σολεύς (από τους Σόλους κοντά στη σημερινή Μόρφου), ο Ερμείας ο Κουριεύς, και φυσικά ο Ζήνων ο Κιτιεύς (από το Κίτιον, τη σημερινή Λάρνακα) ιδρυτής της σχολής των Στωικών, με σημαντικότερους αντιπρόσωπους τον Σένεκα και τον Μάρκο Αυρήλιο. Τέλος ο Σώπατρος ο Πάφιος ήταν τραγικός ποιητής.
Φραγκοκρατία (1191-1489 – 298 χρόνια) Και κάνοντας άλμα αρκετών αιώνων φθάνουμε στον 12ο αιώνα και στον Νεόφυτο τον Έγκλειστό. Κύπριο μοναχό που έγραψε 16 συγγράματα θρησκευτικού κυρίως περιεχομένου, με 9 από αυτά να διασώζονται όπως επίσης και την γνωστή επιστολή του (για την οποία έγραψε και ποίημα ο Γιώργος Σεφέρης), επιστολή που μιλά για την άφιξη του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου, βασιλιά της Αγγλίας στην Κύπρο και την αλλαγή αφεντάδων (απο τον Βυζαντινό τύρρανο Ισαάκιο Κομνηνό στους Φράγκους).
Στα τέλη του 13ου αιώνα έχουμε την μετάφραση σε κυπριακή διάλεκτο των Νομικών Κώδικων των Φράγκων, γνωστοί και ως Ασίζες. Αυτή είναι και η πρώτη γραπτή διαλεκτική μορφή της ελληνικής γλώσσας.
Μέσα στον 15ο αιώνα έχουμε τους δύο σπουδαιότερους χρονογράφους όχι μόνο της Κύπρου αλλά και της ελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής, τον Λεόντιο Μαχαιρά, (1ο μισό του 15ου αιώνα) και τον Γεώργιο Βουστρώνιο (2ο μισό του 15ου αιώνα.)
Βενετοκρατία (1489-1571 – 82 χρόνια) Η λογοτεχνική παραγωγη κατά τη Βενετοκρατία είναι σχετικά μικρή αλλά σε αυτή την περίοδο γράφτηκε ένα από τα κορυφαία επιτεύγματα της κυπριακής λογοτεχνίας. Τα 156 σονέτα γραμμένα από άγνωστο Κύπριο ποιητή σε κυπριακή ελληνική, με κάποια να είναι μεταφράσεις ή παραφράσεις των σονέτων του Πετράρχη και άλλα να είναι πρωτότυπα. Το σπουδαίο είναι ότι γράφτηκαν πριν καν γεννηθεί ο Σαίξπηρ. Από τη μια νιώθω περηφάνια κι απ’ την άλλη στεναχώρια που η πλειοψηφία αγνοεί ότι γράφτηκαν σονέτα στα Κυπριακά πριν καν γεννηθεί ο Σαίξπηρ (να σπάσει η πέτρα πριν ενηλικιωθεί).
Τουρκοκρατία (1571-1878 – 302 χρόνια) Από αυτή την περίοδο ξεχωρίζουν ο ιστοριογράφος Νεόφυτος Ροδινός (17ος αιώνας), ο χρονογράφος Αρχιμανδρίτης Κυπριανός (18ος αιώνας) και ο Ιωάννης Καρατζιάς, Κύπριος σύντροφος του Ρήγα Φεραίου, που έγραψε το Έρωτος Αποτελέσματα (1792) κάτι για το οποίο υπάρχει σιγή ιχθύος στις σχολικές αναφορές στην Ελλάδα, όπου συνεχίζουν να τα αποδίδουν σε άγνωστο συγγραφέα παρόλο που οι πρόσφατες έρευνες δείχνουν τον Ιωάννη Καρατζιά ως επικρατέστερο. Σε ένα από τα αντίτυπα είναι τυπωμένη η υπογραφή του συγγραφέα.
Τέλος στο 1847 έχουμε το πρώτο κυπριακό μυθιστόρημα, «Θέρσανδρος» του Επαμεινώνδα Φραγκούδη, γραμμένο 13 χρόνια μετά το πρώτο ελληνικό μυθιστόρημα, «Λέανδρος» του Παναγιώτη Σούτσου. Ο «Θέρσανδρος» διαδραματίζεται στα χρόνια 1821-1823, κυρίως στη Λάρνακα και εν μέρει στην επαναστατημένη Ελλάδα.
Αγγλοκρατία (1878-1960 – 82 χρόνια) Παρόλο που γεννήθηκε (1849) και ενηλικιώθηκε επί Τουρκοκρατίας ο εθνικός ποιητής της Κύπρου άκμασε στα χρόνια της Αγγλοκρατίας. Ο Βασίλης Μιχαηλίδης εμφανίστηκε στα γράμματα το 1873, αλλά έκδωσε την 1η του ποιητική συλλογή το 1882 (αγγλοκρατία). Στην περίοδο όμως 1890-1895 θα γράψει τα τρία κορυφαία του ποιήματα «Η 9η Ιουλίου του 1821», «Η Χιώτισσα», «Η ανεράδα» στην κυπριακή διάλεκτο. Πέθανε σε πτωχοκωμείο στη Λεμεσό το 1917. Στην αγγλοκρατία τπυ 19ου αιώνα θα εμφανιστούν άλλοι δύο λογοτέχνες. Ο Δημήτρης Λιπέρτης που εμφανίστηκε στα γράμματα με την ποιητική του συλλογή «Χαλαρωμένη Λύρα» (1891), με ποιο γνωστό του ποίημα το «Καρτερούμεν μέραν νύχταν», και ο διηγηματογράφος Δημοσθένης Σταυρινίδης με τα «Κυπριακά διηγήματα» (1898).
Με την έλευση του 20ου αιώνα έχουμε αύξηση της παραγωγής με πεζογράφους όπως ο Νίκος Νικολαΐδης, Λουκής Ακρίτας Γιάννης Σταυρινός Οικονομίδης και την πρώτη Κύπρια πεζογράφο Μαρία Ρουσσιά. Από ποιητές εμφανίζονται οι Παύλος Λιασίδης, Κυριάκος Καρνέρας, Χριστόφορος Παλαίσιης, και Χαράλαμπος Άζινος που έγραφαν στην κυπριακή διάλεκτο, και στην νεοελληνική οΙ Κώστας Μόντης, Θεοδόσης Πιερίδης, Παντελής Μηχανικός και Νίκος Κρανιδιώτης.
Κυπριακή Δημοκρατία (1960-2020 – 60 χρόνια) Με την ανεξαρτησία της Κύπρου αρχίζει να μειώνεται και ο αναλφαβητισμός και να αυξάνεται η λογοτεχνική παραγωγή με όλο και περισσότερους αντιπρόσωπους, όπως επίσης και γυναίκες με χαρακτηριστικές μορφές την Ήβη Μελεάγρου (1928-2019), την Λίνα Σολομωνιδου (1924-2008) και την Μαρία Πυλιώτου (1935), από τις πρώτες συγγραφείς παιδικής λογοτεχνίας της Κύπρου. Αξίζει να αναφερθούν και τρεις άντρες συγγραφείς αυτής της περιόδου, ο Γιώργος Φ. Πιερίδης (1904-1999), Πάνος Ιωαννίδης (1935) και Άντης Χατζηαδάμος (1936-1990).
Θα χρειαστεί να μπούμε στον 21ο αιώνα για να εμφανιστούν παραγωγές του είδους της speculative λογοτεχνίας (τρόμος, φαντασία, επιστημονική φαντασία), των κόμικ και των γκράφικ νόβελ. Βιβλία του είδους αυτού που διάβασα είναι:
Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρω ότι στην Κύπρο έχουμε δύο επίσημες γλώσσες τα Ελληνικά και τα Τουρκικά, όπως επίσης και δύο γλώσσες των μειονοτήτων Αρμενικα και Κυπριακά Αραβικά. Δυστυχώς από τους 3000 περίπου Μαρωνίτες που κατοικούν στην Κύπρο κανείς δεν έχει τα Κυπριακά Αραβικά ως μητρική γλώσσα, και μόλις 100 περίπου άτομα είναι φυσικοί ομιλητές. Άρα με τέτοιο μικρό αριθμό είναι δύσκολο να υπάρξει και λογοτεχνική παραγωγή πέρα από μερικά τραγούδια και ποιήματα. Το 2014 αναφέρθηκε ότι υπάρχουν 668 Αρμένιοι ομιλητές σε ελεγχόμενες περιοχές από την Κυπριακή Δημοκρατία (συνολικά 1.831 Αρμένιοι Κύπριοι). Κάπως μεγαλύτερος αριθμός από τα Κυπριακά Αραβικά αλλά και πάλι όχι αρκετός για να υπάρξει ‘ικανή’ λογοτεχνική παραγωγή. Φυσικά η Νόρα Nατζαριάν είναι η γνωστότερη Αρμενοκύπρια λογοτέχνης η οποία γράφει κυρίως στα Αγγλικά αλλά και στα Ελληνικά, άγνωστο το εάν γράφει και στα Αρμένικα.
Με 300,000 περίπου Τουρκοκύπριους είναι σαφώς πιο εύκολο να μιλήσουμε για την τουρκόφωνη λογοτεχνία της Κύπρου η οποία ξεκίνησε να ακμάζει περίπου μετά τον Β’ΠΠ και συνεχίζει μέχρι σήμερα με ποιητές όπως η Neşe Yaşın (Η δική μου η πατρίδα έχει μοιραστεί στα δυο), Mehmet Yaşın, και Osman Türkay, και πεζογράφους όπως ο Mehmet Arap και ο Ümit İnatçı.
Εδώ θα βάλω μια άνω τελεία διότι το άρθρο δε θα τελειώσει ποτέ αν προσπαθήσω να αναφέρω κάθε Κύπριο συγγραφέα, και ό,τι βιβλίο διάβασα από Κύπρο. Στο Ίνσταγκραμ ανέβασα ποστ με μερικά βιβλία Κυπριακής παραγωγής που διάβασα τα τελευταία χρόνια, όπως και στόρις με μερικά που δεν χωρούσαν στο πλάνο της φωτογραφίας.
Ήτανε καλοκαίρι. Ο ήλιος έκαιγε πολύ. Κι εμένα με έκαιγε μια απορία. Πόσα αδιάβαστα είχα. Αρχές Ιουλίου 2015. Ένα χρόνο πριν ξεκινήσω να είμαι στο Instagram και να κάνω unboxing και μαζικές αγορές βιβλίων (book hauls). Πριν γίνουν τα παζαράκια και τα φεστιβάλ βιβλίου ρουτίνα στη ζωή μου. Τότε αποφάσισα να δω πόσα αδιάβαστα είχα, διάσπαρτα στα ράφια μου.
Σαν μια άλλη Λαγκάρντ, σαν ένας άλλος Σίντλερ, σαν μια άλλη Γιωρκάτζη, έκανα κι εγώ την λίστα μου με τα αδιάβαστα ή τα αφημένα στη μέση (DNF) βιβλία. Μου βγήκαν 33 στο σύνολο. Εξαιρούνται τα πρόσφατα αγορασμένα βιβλία, τα πυκνά σου μαλλιά.
Πρώτο βιβλίο που εξολοθρε… διαβάστηκε ήταν το Διπλό Βιβλίο του Δημήτρη Χατζή. Αυτό μαζί με 9 άλλα διαβάστηκαν πριν καθαρογράψω την λίστα και ονομάσω τα εναπομείναντα βιβλία Γεροντοκόρες, αδιάβαστες και στο ράφι. Όλα τα βιβλία έπρεπε να είναι στο ράφι αδιάβαστα τουλάχιστον ένα χρόνο για να πάρουν την… ρετσινιά της γεροντοκόρης. Το γηραιότερο ήταν το Σμήνος του Φρανκ Σέτσινγκ (2008-2015) και το νεότερο The Water Babies του Τσαρλς Κίνγκσλι (2014-2015).
Ένα χρόνο μετά (2016) από 24 κατέβηκα στις 18 γεροντοκόρες. Τις μείωσα κατά 6, ναι, αλλά να θυμόμαστε διάβαζα κυρίως τα καινούρια βιβλία που αγόραζα, οπότε αυτές περίμεναν σειρά.
Σεπτέμβρης 2017. Γεροντοκόρες 18
Άλλο ένα χρόνο μετά (2017) τις έριξα στις 9, και με 22 επιπλέον βιβλία φρεσκοαγορασμένα. Με άλλα λόγια πάνω – κάτω είχα συνεχώς 30κάτι βιβλία στο ράφι με τα προς ανάγνωση, γεροντοκόρες και μη. Άλλο ένα χρόνο μετά (2018) είχα μόλις ένα βιβλίο Γεροντοκόρη. Το αρχαιότερο και το ογκοδέστερο. Το Σμήνος του Φρανκ Σέτσινγκ με 1021 σελίδες και 10 χρόνια στο ράφι. Εξολοθρεύτηκε όμως κι αυτό με τη σειρά του πέρσι τον Ιούλιο (2019)
Αύγουστος 2018 με 22 φρέσκα προς ανάγνωση βιβλία.
Έτσι χωρίς άλλες γεροντοκόρες και με μόνο καμιά 20 φρέσκα βιβλία στα προς ανάγνωση έβαλα στόχο να τα μηδενίσω.
Δύσκολο ακούγεται αυτό αλλά τα κατάφερα με νηστεία και προσευχή. Θα μου πείτε είναι κατορθωτό; Είναι όταν το προσεγγίσετε μαθηματικώς το θέμα. Διαβάζω για παράδειγμα 7 βιβλία τον μήνα να αγοράζω 6 ούτως ώστε το πρόσημο να είναι αρνητικό.
Η Γηραιά Γεροντοκόρη ετών 11.
Για παράδειγμα τον Απρίλη του 2019 όταν πήγα Αγγλία αγόρασα 8 βιβλία και διάβασα 6. Υπήρξε μια αύξηση 2 βιβλίων. Τον Μάη του 2019 όταν ήρθε και με προίκησε η καλή μου φίλη Ευγενία (Jenny_Eyre) με βιβλία πήρα 16 βιβλία αλλά διάβασα 14. Άρα η αύξηση διατηρήθηκε μικρή, στα 2 βιβλία. Τον Ιούνιο όμως αγόρασα μόνο 1 βιβλίο και διάβασα 11 άρα υπήρξε μείωση 10 βιβλίων. Άρα ακολουθώντας αυτήν την τεχνική που μπορείτε κι εσείς δεν αγόραζα τα διπλάσια απ’ όσα διάβαζα. Και κατέληξα 1η Ιανουαρίου 2020 να έχω 0 βιβλία στα προς ανάγνωση. Αλλά μου ήρθαν σε καμιά βδομάδα κι άλλα, και λίγο παζαράκι, και λίγο ονλάιν τα αύξησα στα 10.
Οκτώβριος 2019 10 βιβλία προς Ανάγνωση. Γεροντοκόρες 0.
Και να που ήρθε κι η καραντίνα και με βρήκε με 0 βιβλία κάτι άκρως αρνητικό. Διάβασα Όμηρο, κάτι βιβλία της μάνας μου και της γιαγιάς, ξαναδιάβασα Κράιτον, και Απρίλη έκανα ξανά αγορά. Και για να μη σας πρήξω με ολά αυτά που λέω έχουμε τώρα τέλη Ιουλίου 2020, πέντε χρόνια αφού πρωτοέκανα την λίστα με τα αδιάβαστα να έχω 8 βιβλία προς ανάγνωση που πήρα από το παζαράκι στις 8 του μήνα, 1 βιβλίο που μου ήρθε από Γερμανία, και μια τριλογία (Το Υφαντό της Φιόναβαρ) που μου ήρθε από Σαντορίνη.
Με άλλα λόγια τον φετινό Ιούλιο πήρα 12 και διάβασα 6 βιβλία. Με άλλα λόγια αύξηση κατά 6 βιβλία. Βάζω πλαφόν 10 βιβλία στο ράφι με τα αδιάβαστα αλλιώς χτυπάει κόκκινο.
Τα 12 προς Ανάγνωση 23/07/20
Αυτά είχα να σας πω. Αλλά πριν σας αφήσω να πω ότι και διψήφιο, ακόμη και τριψήφιο αριθμό αδιαβάστων να έχετε δεν υπάρχει καμία απολύτως ντροπή. Απλά αν θέλετε να τα μειώσετε όχι από ντροπή αλλά διότι κρίμα είναι να τρώνε σκόνη αδιάβαστα, ακολουθείστε την ταχτική μου. Όχι διπλάσια βιβλία τον μήνα απ’ όσα διαβάζετε. Διαβάζεις 5 τον μήνα αγόρασε 4 ή να σπάσει η πέτρα 5.
Άντε καλό απόγευμα, καλά διαβάσματα, και καλά προξενιά στις γεροντοκόρες σας.
Επί ευκαιρίας της συμπλήρωσης 150 χρόνων από το θάνατο του μεγάλου Άγγλου λογοτέχνη Τσαρλς Ντίκενς που πέθανε Ιούνη του 1870 ενώ βρισκότανε στα μισά του 15ου του βιβλίου: Το μυστήριο του Έντουιν Ντρουντ, γράφω σήμερα αυτό το άρθρο.
Λοιπόν για να το ξεκαθαρίζουμε: Ο Ντίκενς ΔΕΝ είναι παιδική λογοτεχνία, άσχετα με το ότι σε πολλά βιβλία του πρωταγωνιστές είναι ορφανά παιδιά. Σχετικά πρόσφατα άρχισαν να επιστρέφουν στην κυκλοφορία με νέες εκδόσεις βιβλία του Ντίκενς που να μην είναι κουτσουρεμένες διασκευές και να πλασάρονται ως παιδική ή εφηβική λογοτεχνία.
Για να μην παρεξηγηθώ, δεν είμαι εναντίον των διασκευών. Είναι μικρά παράθυρα για τα παιδιά, παράθυρα προς μια δυσπρόσιτη λογοτεχνία για την ηλικία τους, την Βικτωριανή. Και λόγω θεμάτων, και λόγω μεγέθους. Εδώ είναι που οι διασκευές λειτουργούν ως το πρώτο σκαλί προς την ανακάλυψη του Ντίκενς και γενικότερα της λογοτεχνίας του 19ου αιώνα: Γεωργιανή (Τζέιν Όστεν) και Βικτωριανή.
ΑΛΛΑ το να μην υπάρχουν καν βιβλία για ενήλικες, ενός συγγραφέα του βεληνεκούς του Ντίκενς μεταφρασμένα και αυτούσια με εκνευρίζει. Και δεν μιλάω για τα σχετικά άγνωστα Μικρή Ντόριτ, ή Νίκολας Νικελμπι, αλλά για τα γνωστότερά του όπως: Όλιβερ Τουίστ και Ντέιβιντ Κόππερφιλντ.
Πολύ πρόσφατα, σε αυτόν τον αιώνα, τον 21ο, (με 2 μόνο εξαιρέσεις) άρχισαν οι εκδοτικοί στην Ελλάδα να εκδίδουν τα βιβλία του αυτούσια όπως: 1) Μεγάλες Προσδοκίες: Λιβάνης (1998), Μίνωας (2017), Μαλλιάρης (2017) 2) Ιστορία Δύο Πόλεων: Εξάντας (2005), Μίνωας (2018), Ψυχογιός (2020) 3) Ζοφερός Οίκος: Gutenberg (2009) 4) Δύσκολα Χρόνια: Ελευθεροτυπία (2006), Ζαχαρόπουλος (1989) 5) Το Μυστήριο Του Έντουιν Ντρουντ: Εστία (2008) 6) Ο Κοινός μας Φίλος: Gutenberg (Υπό Έκδοση)
Τα ακόλουθα υπάρχουν και κυκλοφορούν για την ώρα μόνο ως διασκευές: 1) Ντέιβιντ Κόππερφιλντ: Παπαδόπουλος (2006) 2) Όλιβερ Τουίστ: Παπαδόπουλος (2001) 3) Νίκολας Νικελμπι: Δαρδανός (1997)
Τα ακόλουθα υπάρχουν ως διασκευές αλλά είναι εξαντλημένα: 1) Μικρή Ντόριτ: Μίνωας (1998) 2) Το Παλαιοπωλείο: Ωκεανίδα (1996)
Τα ακόλουθα δεν υπάρχουν καν απ’ όσο ξέρω στην ελληνική βιβλιογραφία: 1) Ντόμπι και Υιός (Dombey and Son) 2) Μάρτιν Τσάζεγουιτ (Martin Chuzzlewit) 3) Τα χαρτιά του Πίκγουικ (The Pickwick Papers) 4) Μπάρναμπι Ρατζ (Barnaby Rudge)
Γιατί δεν εκδόθηκαν ακόμη; Για το Ρατζ υπολογίζω να μην εκδόθηκε μέχρι στιγμής διότι είναι ιστορικό μυθιστόρημα, και δεν έχει ορφανό παιδί για πρωταγωνιστή. Καταπιάνεται με ένα ιστορικό θέμα που δεν ενδιαφέρει τόσο τον Έλληνα αναγνώστη όσο το άλλο του ιστορικό (Ιστορία δύο πόλεων). Είμαστε Αγγλία του 1780 την χρονιά των αντικαθολικών ταραχών γνωστών και ως Gordon Riots. Το Τσάζεγουιτ είναι το μόνο μυθιστόρημα του Ντίκενς το οποίου ένα μεγάλο μέρος διαδραματίζεται και στην Αμερική. Το Πίκγουικ είναι το πρώτο του μυθιστόρημα και το μοναδικό του κωμικό βιβλίο, στο είδος του πικαρέσκο (Δον Κιχώτης, Τρίστραμ Σάντι). Τώρα για τον Ντόμπι δεν βρήκα λόγο που να δικαιολογεί την μη έκδοσή του στα ελληνικά, εκτός λόγω μεγέθους. Είναι το δεύτερο σε μέγεθος βιβλίο του Ντίκενς μετά τον Ντέιβιντ Κοππερφιλτ και πριν τον Ζοφερό Οίκο.
Φυσικά θα παρατηρήσατε ότι δεν ανέφερα τα Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα/Ιστορία, το οποίο είναι νουβέλα. Αυτή υπάρχει και για ενήλικες και ως διασκευή για παιδιά, όπως και 3 άλλες από τις 5 νουβέλες που έγραψε συνολικά (για) τα Χριστούγεννα. 1) Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα: Πατάκης (2008) 2) Οι καμπάνες + Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα: Νάρκισσος (2002) 3) Ο γρύλος στο τζάκι: (παιδική διασκευή) Καστανιώτης (1999) 4) Το δώρο του φαντάσματος: (παιδική διασκευή) Καστανιώτης (2001) 5) Η μάχη για την ζωή: (δεν υπάρχει)
Πρόσφατα παρατήρησα να εκδίδονται και διηγήματά του κυρίως αυτά που έχουν σχέση με το μεταφυσικό (φαντάσματα, στοιχειά κλπ). Φυσικά δε θα κάνω λίστα τους εδώ γιατί θα γίνει το άρθρο σεντόνι. Θα βάλω όμως 3 γιατί τα βρήκα όμορφα ως εκδόσεις: 1) Ο σηματωρός: Άγρα (2018) 2) Διασταύρωση Μάγκμπι: Ποικίλη Στοά (2018) Η Διασταύρωση πρόκειται για μια συλλογή 8 διηγημάτων, 4 από τα οποία είναι του Ντίκενς συμπεριλαμβανομένου και του Σηματωρού, και 4 από άλλους συγγραφείς της εποχής. 3) Δύο Εικόνες της Ρώμης: Κίχλη (2020) Ουσιαστικά αυτό είναι δύο κείμενα από το ταξιδιωτικό του Εικόνες από την Ιταλία (1846)
Με άλλα λόγια, και για να συνοψίσω, ο Ντίκενς έγραψε 15 μυθιστορήματα και 5 νουβέλες όπως και καμιά δεκαριά ντουζίνες διηγήματα, ταξιδιωτικά δοκίμια και άλλα. Από τα 15 μυθιστορήματα έχουμε στα ελληνικά 5 μόνο ως παιδικές διασκευές, 6 και για ενήλικες, και 4 που δεν μεταφράστηκαν ή εκδόθηκαν ποτέ. Από τις 5 νουβέλες έχουμε τις 4. 2 μόνο ως παιδικές διασκευές και 2 ως αυτούσιες και για ενήλικες.
Ελπίζω με τον καιρό να μεταφραστούν και να εκδοθούν και για ενήλικες τα υπόλοιπα 9 μυθιστορήματα όπως και οι 4 νουβέλες. Φυσικά εγώ τον διδάχτηκα στο πανεπιστήμιο και τον διαβάζω στα Αγγλικά οπότε προσωπικά δεν είναι δικό μου πρόβλημα που ο Ντίκενς στην ελληνική βιβλιογραφία απαντάται κυρίως σε διασκευές ως παιδική/εφηβική λογοτεχνία. Αλλά υπάρχουν πολλοί που ξέρω που τους αρέσει η κλασική λογοτεχνία και ο μόνος τρόπος να έχουν επαφή μαζί της είναι στα Ελληνικά. Τούντα πλάσματα καρτερούσιν μέραν νύχτα, για τον Ντίκενς να εκδοθεί. Με άλλα λόγια για όλους εσάς έφτιαξα αυτό το άρθρο. Ελάτε πείτε μου στα σχόλια τι απ’ του Ντίκενς διαβάσατε.
Όπως σας υποσχέθηκα στο προηγούμενο άρθρο/κριτική σήμερα θα σας μιλήσω/γράψω για τα φετινά βιβλία που διάβασα. Έτσι να πάρετε μια γεύση περί του τι διαβάζω φέτος. Κάτι σαν μικρό διάλειμμα από το μπαράζ κριτικών μπαγιάτικων αναγνώσεων.
Το 2020 ξεκίνησε πολύ υποσχόμενο. Η μέρα που θα έπαιρνα την πολυπόθητη άδεια οδήγησης, τέλη Ιανουαρίου, πλησίαζε, και ήμουν έτοιμος με καινούριο βιβλίο ήδη από την Πρωτοχρονιά.
Από τότε που με θυμάμαι να διαβάζω συστηματικά και να γράφω κριτικές για κάθε βιβλίο (2015) πάντα το τελευταίο βιβλίο της παλιάς χρονιάς ήταν και το πρώτο της νέας. Ταλαντευόταν μεταξύ δύο χρονιών, δύο μηνών, και για τον ψυχαναγκασμό μου αυτό δεν ήταν ιδανικό.
Και φυσικά ήταν ο πρώτος Ιανουάριος που διάβασα πάνω από 4 βιβλία που ήταν το όριο μου εδώ και χρόνια.
Winter Landscape Caspar David Friedrich
Φέτος όμως αφού είχα τελειώσει μέσα στο 2019 το τελευταίο του έτους βιβλίο, το 2020 με βρήκε από τη μια να ετοιμάζω το μενού για το ρεβεγιόν της Μέρας της Πρωτοχρονιάς κι από την άλλη να ακούω το καινούριο μου βιβλίο «Το Χειμωνιάτικο Ταξίδι».
Δώρο από μια καλή μου φίλη απ’ το Βορρά.
Βιβλίο ποίησης που μελοποιήθηκε από τον Σούμπερτ.
Η συγκεκριμένη έκδοση διακοσμείται με πίνακες του νέου μου αγαπημένου ζωγράφου Ντάβιντ Φρίντριχ.
Το επίμετρο του βιβλίου το έγραψε ο τενόρος που τραγούδησε την μελοποίηση η οποία υπάρχει στο YouTube.
Έτσι το πρώτο βιβλίο της χρονιάς ήταν και ακουστικό, και οπτικό, και με κάτι περισσότερο από μιας ώρας διάρκεια.
Το 2020 με βρήκε επίσης με μηδέν, ναι καλά διαβάσατε, με μηδέν βιβλία στο ράφι με τα προς ανάγνωση (TBR).
Υπήρχαν καθ οδόν αρκετά (ταχυδρομείο), αλλά μέχρι να έρθουν έπρεπε να πάρω κάτι άλλο, λιγότερο φρέσκο.
Από χρόνια είχα στη βιβλιοθήκη μου ένα βιβλίο με περιπέτειες του Σέρλοκ Χολμς. Παρόλο που μ’ αρέσει η γραφή του Κόναν Ντόιλ δεν είμαι και φανατικός του Χολμς και γενικά της ντετεκτιβικής λογοτεχνίας.
Αλλά αποφάσισα να το διαβάσω μιας και ήταν δώρο γενεθλίων από το 2003 κι εγώ ο άτιμος ούτε καν το διάβασα.
Και έτσι εν έτει 2020 το διάβασα, παρόλο που εκνευρίστηκα διότι αυτή ήταν μια κουτσουρεμένη έκδοση της πρωτότυπης των 12 ιστοριών, και περιέχει μόλις 8.
Κλασική τακτική των ελληνικών εκδόσεων να κουτσουρεύουν κλασικά που πολλές φορές τα προμοτάρουν ως παιδικά *κούχ*Ντίκενς*κουχ*.
Επίσης είχε κάποιες περίεργες επιλογές μετάφρασης τοπωνυμιών.
Την γέφυρα Γουότερλου (Waterloo Bridge) σε μια ιστορία την είχε ως Γέφυρα του Βατερλώ (μον-ντιε), σε επόμενη Ουοτερλώ(!;) Μπριτζ. Αποφάσισε μαρή!
Ή πάλι η μεγάλης ελευθερίας αλλαγή τίτλων όπως «Ο Μυστηριώδης Ζητιάνος» που στα αγγλικά είναι «The Man With The Twisted Lip». Ό,τι να ‘ναι.
Τέλος πάντων, αυτό δε με απώθησε ευτυχώς από το να αναζητήσω κι άλλο Χολμς, και Ντόυλ γενικότερα (Καθηγητής Τσάλεντζερ).
Ακολούθως συνέχισα με Κράιτον. Ένα συγγραφέα που από τον Νοέμβριο του 2018 (δέκα χρόνια από τον θάνατό του) ξεκίνησα να διαβάζω τα βιβλία του ένα – ένα και με χρονιά έκδοσης.
Είχα διαβάσει καμιά εικοσαριά από τα βιβλία του προηγουμένως.
Αγαπημένος συγγραφέας πρέπει να τονίσω (δημιουργός του Jurassic Park, του Westworld και του ER).
Μου έμενε μια ντουζίνα ακόμη βιβλία του να διαβάσω, κυρίως τα πρώτα του έργα και τα νόνφιξιον του.
Έτσι το 2020 με βρήκε να ξαναδιαβάζω τα «The Terminal Man», «The Great Train Robbery», (Ιανουάριος) και «Eaters Of The Dead»(Φεβρουάριος), και να διαβάζω για πρώτη φορά το νόνφίξιον με εμπειρίες του ως εκπαιδευόμενος γιατρός «Five Patients» (Ιανουάριος). Για Απρίλιο θα έχω το «Congo».
Ανάμεσα στα του Κράιτον είχα κι άλλα αναγνώσματα.
Ξαναδιάβασα την «Σκακιστική Νουβέλα», παρόλο που ήταν η πρώτη φορά σε φυσική μορφή. Την διάβασα πρώτη φορά σε ebook, αλλά ήθελα να την έχω και στο ράφι μου μιας και μ’ άρεσε πολύ η γραφή κι η ιστορία.
Επίσης έκανα και τρεις συναναγνώσεις. «Like Water for Chocolate» (Ιανουάριο) «A Tale of Two Cities» (Φεβρουάριο) «Shutter Island» (Μάρτιο).
Μέσα στον Φεβρουάριο διάβασα επίσης και δύο κλασικά της νεοελληνικής λογοτεχνίας «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη και «Παραμύθι Χωρίς Όνομα» της Δέλτα.
Και για να μη σας κουράσω περισσότερο θα σας αναφέρω απλά τα υπόλοιπα έξι βιβλία που διάβασα μέχρι σήμερα:
«A Portrait Of The Artist As A Young Man», «Answered Prayers», (Φεβρουάριος)
«Τhe Restaurant of Love Regained», «Carol», «Pillars of Salt», «The Garden of Evening Mists» (Μάρτιος), και τέλος το πρώτο που ξεκίνησα και τέλειωσα τώρα τον Απρίλιο «Origin» του Νταν Μπράουν.
Επίσης ως παράλληλο part-time ανάγνωσμα ξεκίνησα ανήμερα των Φώτων να διαβάζω μια ανθολογία δοκιμίων στα Αγγλικά, από τον Φράνσις Μπέικον (1620’s), μέχρι και την Τζόαν Ντίντιον (1970’s). Η συλλογή ονομάζεται «The Oxford Book of Essays»
Ένα την ημέρα, σα χαπάκι για την πίεση. Σκοπεύω να το τελειώσω ανήμερα του Πάσχα.
Ενημέρωση τελευταίας στιγμής:
Ε: Ακούω το «Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο» της Άλκης Ζέη. Είμαι στο κεφάλαιο πέντε. Προλαβαίνεις.
Κ: Βρε λες;
Ε: Λέω! Λέω!
Και έτσι ξεκίνησα χωρίς να το θέλω το πρώτο μου (χωρίς το βιβλίο μπροστά μου) audiobook, που τυχαίνει να είναι και η πρώτη συνακρόαση.
Έτσι Καζαντζάκης, Όμηρος, και Κράιτον μετατίθενται για μετά το σαββατοκύριακο. Καλά να (το) περάσετε. Τα λέμε ξανά από Δευτέρας.
Ποιος να το έλεγε ότι μετά από ενάμιση χρόνο θα ξεκινούσα δειλά-δειλά να λειτουργώ το μπλογκ μου, γνωστό κι ελληνιστί ως ιστολόγιο ή πιο συγκεκριμένα το ιστοημερολόγιό μου.
Και μιας και αναφέρω τη λέξη ημερολόγιο θα συνεχίσω ως εξής, α λα Κάπταιν Κερκ:
Captain’s Log, Quarantine-day 19. Google Maps reveal no indication of habitable bookstores nearby. Mr. Spockimmediatelyorderedgeneralalert.
Από την άλλη κάποιος θα διερωτάται που χάθηκα όλο αυτό τον καιρό. Εγκλωβισμένος στην Γιουχάν; Χαμένος σε ένα διαστρικό ταξίδι; Αιχμάλωτος κανιβάλων στην Παπούα Νέα Γουινέα; Στον στάβλο της Παναγιώτας του Ζαφειρούδη με τη Ζουμπουλία Πού;
Βασικά εδώ είμαι παιδιά, στο δωμάτιό μου κάνοντας σόσιαλ ντίστανσινγκ, κάτι που κάνω με μεγάλη επιτυχία εδώ και 25 τόσα χρόνια.
Από τότε δηλαδή που πήγα πρώτη φορά δημοτικό σχολείο, μέρα που θυμάμαι την κεντρική αυλή τίγκα σε μαντράχαλους να τρέχουν δεξιά κι αριστερά λες και είχαν καταπιεί μισό σακουλάκι μεταμφεταμίνες. Λέω μαντράχαλους διότι έτσι τους έβλεπα τότε. Στο ίδιο ύψος με μένα ή και ψηλότεροι. Την ίδια ηλικία με μένα και να τρέχουν με αυξημένη ενέργεια ωσότου να χτυπήσει το κουδούνι.
Τα μαθητικά τα χρόνια δεν τ’ αλλάζω με τίποτα έλεγε η Βίσση. Εγώ τα αλλάζω και με τον στρατό και με μη σας πω και 6 μήνες φυλακή. Γιατί τι είναι το σχολείο (όπως το θυμάμαι εγώ τουλάχιστον); Δεν επιτρέπεται να βγεις πριν τη καθορισμένη ώρα έξω από τα όριά του. Έχεις τρία διαλείμματα τη μέρα και μετά πίσω στο κελί…εεε στην τάξη σου. Έχεις επιτηρητές που ελέγχουν κάθε σου κίνηση, ψηλά κάγκελα για μείωση δραπέτευσης / σκασιαρχείου, μπούλινγκ κλπ. Θα πει κάποιος και ο στρατός σαν φυλακή δεν είναι;
Είναι αλλά εκεί κάνεις και φιλίες που κρατάνε περισσότερο, σε αντίθεση με το σχολείο. Πάντα για μένα μιλάμε.
Αλλά ξεφεύγω από το θέμα μας. Που είναι ποιο; Το ότι αποφάσισα να εμφανιστώ στο μπλογκ μου μετά από ενάμιση χρόνο εν μέσω καραντίνας. Αφορμή βοήθα ένα πράμα. Αποφάσισα λοιπόν να κάνω ένα catch-up, να καλύψω δηλαδή όσα ριβιούς / κριτικές δεν έκανα τόσους και τόσους μήνες. Ένα κάθε μέρα; Ένα κάθε δεύτερη μέρα; Ένα τη βδομάδα; Θα δείξει.
Πολλοί θα ρωτάνε πού χάθηκα όλο αυτό τον καιρό. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
*δραματική μουσική*
Ήτανε ένα μουντό απόγευμα Δεκεμβρίου, εγώ με το ζόρι να φτιάχνω άλλο ένα ποστ για το ίνσταγκραμ, να αφιερώνω μια ώρα από το χρόνο μου για στήσιμο, φωτογράφιση, φιλτράρισμα, λεζάντα, και το αποτέλεσμα είναι μερικά λάικς και άσχετα σχόλια τύπου. Ωραία φώτο. Τι βιβλίο είναι; (Άσχετα αν το γράφω στη λεζάντα, τίτλο συγγραφέα, και θέμα), ήθελα πολλές φορές να απαντήσω σε τέτοιου είδους χαζές απορίες με ένα άμαυροσσυλλοΰρεφκε, κυπριακό του άναχαθείς.
Έτσι στις 16 Δεκεμβρίου 2018 αφού πόσταρα περί Χάρι Πότερ, αποφάσισα να κάνω ένα διάλειμμα λίγων ημερών (17/Δεκ-06/Γεν), το οποίο έγινε λίγων εβδομάδων και έπειτα λίγων μηνών, και φτάνουμε στο τώρα, να πλησιάζω στο διάλειμμα λίγων χρόνων. Η αλήθεια είναι ότι την περίοδο, τέλη Δεκεμβρίου 2018 με τέλη Φεβρουαρίου 2019 ήμουν στις πολύ μαύρες μου, τριτοξάδερφες της κατάθλιψης αλλά συγγενείς παρ’ όλα αυτά, και απαίσιες.
Μάρτιο παρατήρησα σημαντική βελτίωση, έκλεισα και εισιτήρια για Αγγλία, όπου και πήγα τον Απρίλιο. Μάιο φιλοξένησα μια πολύ καλή μου φίλη εκ Θεσαλλονίκης, ινσταγκραμικιά κι αυτή, ξεκουμπίστηκε για τα καλά κι ο χειμώνας και ερχόμαστε Οκτώβριο του 2019 να κάνω μετά από δέκα χρόνια μαθήματα οδήγησης. Να παίρνω το δίπλωμα με την πρώτη, τέλη Ιανουαρίου 2020, και να νιώθω ότι το 2020 θα είναι μια πετυχημένη χρονιά. Εδώ γελάμε (ειρωνικά) διότι αρχές Μαρτίου ήρθε και ο κορωνοϊός στην Κύπρο και δεν μπορώ για την ώρα τουλάχιστον να συνεχίσω την εύρεση εργασίας και την εξάσκηση στο οδήγημα.
Θα επιστρέψω στο Ίνσταγκραμ; Ίσως Μπορεί, Δε ξέρω. Προς το παρόν επιστρέφω στο μπλογκ μου όπως και στο Goodreads με κριτικές. Τώρα, για το πότε θα υπάρξει ινσταγκραμική επιστροφή, μόνο ο Θεός ξέρει. +ΕΥΛΟΓΗCΟΝ+
Ξέρω-ξέρω πολλοί πήγαν σε μάγισσες σε χαρτορίχτρες να δουν που χάνομαι όλες τις νύχτες, και τις μέρες φυσικά. Και μηνύματα έστειλα και σχόλια έκαναν. Τα αγνόησα. Όχι γιατί δεν ήθελα, αλλά ήθελα αποτοξίνωση. Και επίσης ένα διάλειμμα, άντε και μια πρέζα βαρεμάρας. Αλλά τώρα εδώ θα μείνω της καληνύχτας τα σχόλιά σας να απαντάω.
Παιδιά, έχω ξεφύγει με τα εμβόλιμα τραγούδια αλλά έτσι μου βγαίνει. Οπότε ο Απρίλης θα είναι ο μήνας που λέω στον εαυτό μου: Κυριάκο, δεύρο έξω [επίκαιρο. (Τυχαίο; Δε νομίζω) ].
Δεύρο έξω λοιπόν, από την απομόνωσή σου. Φυσικά όταν λέω έξω το εννοώ ιντερνετικά κι όχι κανονικά, μην κολλήσω κανένα ιό. Διότι την υγεία μου την έχω κορώνα στο κεφάλι μου (pun intended).
Λοιπόν αυτά είχα να πω για την ώρα, σόρι αν σας ζάλισα, αλλά αυτό γίνεται όταν έχεις καιρό να τα πεις με κάποιον, και σόρι αν δεν έχουν και πολλή συνοχή τα όσα λέω, και μοιάζουν απλά με διάρροια σκέψεων στο χαρτί. Όπως και να έχει ραντεβού αύριο μεθαύριο ποιος ξέρει, με την πρώτη χρωστούμενη κριτική
«Ο Κόσμος του Πάγου και της Φωτιάς.»
Άλλο ένα φεστιβάλ έφτασε στο τέλος του. Και μπορώ να πω κάθε χρόνο και καλύτερα, αν εξαιρέσεις τη ζέστη των 38 βαθμών. Βασικά δεν πτόησε και πολύ εμάς τους βιβλιόφιλους διότι μπαίναμε κάτω απ’ τα δέντρα για διάλειμμα από τον ήλιο και πάλι.
Αυτή τη φορά ξόδεψα σχεδόν έξι ώρες στον κόσμο του βιβλίου. Το πρωί λίγο πριν το μεσημέρι παρακολούθησα μία συζήτηση για τη δραματοποίηση του πεζού λόγου, συγκεκριμένα δύο βιβλίων που διάβασα και απόλαυσα: Το «Η Αισέ πάει διακοπές» και το «Φωνές από Χώμα», της Κωνσταντίας Σωτηρίου.
Εκτός από αυτή τη συζήτηση/παρουσίαση στη Λογοτεχνική Σκηνή υπήρξαν άλλες 5 την ίδια μέρα (Σάββατο), και άλλες 5 την επομένη (Κυριακή).
Επίσης στην Κεντρική Σκηνή έγιναν 4 παρουσιάσεις/μουσικές παραστάσεις το Σάββατο και 2 την Κυριακή.
Τέλος στην Παιδική Σκηνή υπήρξαν άφθονες παρουσιάσεις παιδικών βιβλίων: 10 το Σάββατο και 9 την Κυριακή.
Διότι τα παιδιά είναι το μέλλον. Πρέπει να δουν και να μάθουν ότι το διάβασμα δεν είναι μόνο υποχρέωση αλλά και ένα ταξίδι σε κόσμους μαγικούς.
Εκτός από τις παρουσιάσεις υπήρξαν πάνω από 30 περίπτερα εκθετών βιβλίου, τα οποία αποτελούνταν από βιβλιοπωλεία, εκδόσεις, βιβλιοθήκες, Ινστιτούτα ξένων γλωσσών (Γκαίτε [Γερμανικά], Θερβάντες [Ισπανικά], Κουμφούκιος [Κινέζικα]), πανεπιστήμια, οργανισμούς, οργανώσεις, και αρκετά άλλα.
Λειτουργούσε, όπως και τις προηγούμενες χρονιές, ανταλλακτική βιβλιοθήκη. Εγώ πήρα βιβλίο που δεν επρόκειτο να διαβάσω στο εγγύς μέλλον και το αντάλλαξα με το δεύτερο βιβλίο διηγημάτων της Ζυράννα Ζατέλη. Θα προτιμούσα να έβρισκα το πρώτο, αλλά μετά από αναζήτηση το βρήκα στην άλλη μεριά του πάρκου.
Εκτός απ’ αυτά τα δύο πήρα και τη βιογραφία του Τόλκιν που παρόλο που είναι η δεύτερη που θα διαβάσω για τον αγαπημένο μου συγγραφέα αυτό δεν με απέτρεψε από να την πάρω. Θα έχει σίγουρα μια διαφορετική οπτική.
Επίσης πήρα και δύο κυπριακά βιβλία, όπως και μια υπέροχη έκδοση της Μύτης του Νικολάι Γκογκόλ από τις εκδόσεις Ερατώ.
Εκτός από τροφή για το μυαλό μάζεψα και τροφή για το σώμα όπως τα βίγκαν νουτλς από το Green Mandala café αλλά και άφθονα νερά, και αναψυκτικά από τα σημεία ποτών. Επίσης υπήρχαν περίπτερα που σέρβιραν χοτντογκ, μπέργκερς, κρέπες, και άλλα πολλά.
Πριν να δύσει ο ήλιος επέστρεψα σπίτι εξουθενωμένος αλλά απόλυτα ευχαριστημένος. Δεν κατάφερα να δω όλα τα περίπτερα με προσοχή. Αλλά αυτό είναι καλό. Δείχνει ότι το φεστιβάλ μεγαλώνει.
Ραντεβού του χρόνου πάλι. Προς το παρόν πήρα την βιβλιοδόση μου.
Μιας και δεν χρωστάω άλλες κριτικές και η επόμενη θα έρθει ίσως αρχές Μαΐου, η οποία θα αφορά το τελευταίο βιβλίο στον κόσμο του Έραγκον αποφάσισα να κάνω κάτι διαφορετικό σήμερα. Ένα ταγκ. Βασικά 2 ταγκς σε ένα.
Πριν εκατομμύρια χρόνια, όταν ακόμη κυκλοφορούσαν τυραννόσαυροι και τρικεράτοπες στη γη η Ερατώ a.k.a One Broke Bookworm με έκανε ταγκ. Και αποφάσισα επιτέλους να το κάνω.
Επίσης για επιδόρπιο σας έχω και δεύτερο ταγκ που με έκανε η Σέβη a.k.a. My Secret Book όπου θα δείξω το όνομά μου σε βιβλία. Ευτυχώς που δε με λένε Χριστόφορο Παπαγεωργακόπουλο.
Λοιπόν ας ξεκινήσουμε με το πρώτο ταγκ το #booktag: Bookish Scenarios Tag όπου σε έξι ερωτήσεις απαντώ και σκέφτομαι διάφορα σενάρια:
Πρώτο Σενάριο: Πρέπει να πετάξεις όλα σου τα βιβλία, εκτός από ένα για κάθε είδος. Ποια θα κρατήσεις;
Θα προτιμούσα να πετάξω τον εαυτό μου από τον έκτο παρά τα βιβλία μου αλλά ας υποθέσουμε ζω σε ισόγειο. Ιστορικό: Οι Στυλοβάτες της Γης από τον Κεν Φόλετ. Καταπληκτικό πρώτο μέρος της τριλογίας (πλέον). Είναι σαν το Game of Thrones αλλά χωρίς φαντασία. Έχει μεσαιωνική πολιτική, βία, έρωτα, αδικίες, σε μεταφέρει κυριολεκτικά στον αφιλόξενο και επικίνδυνο μεσαίωνα. Φαντασίας: Ο Άρχοντας των Δακτυλιδιών. Δεν νομίζω να περιμένατε κάτι άλλο; Ρομαντικό: Δεν έχω άρα εδώ κλέβω και κρατάω άλλο ένα φαντασίας, Τη Μηχανή του Χρόνου από Χ. Τζ. Γουέλς. Εφηβικό: Ο Χάρι Πότερ μετράει ως εφηβικό; Αν ναι, τότε αυτό. Κλασσική Λογοτεχνία: Τζέιν Έιρ. Τα λόγια είναι περιττά (την ώρα που χωρίζουμεεε άσχετο). Young Adult: Ο Έραγκον είναι ΥΑ; Είναι; Εντάξει τότε, Έραγκον, το τελευταίο ειδικά. Κοινωνικό: Κοινωνικό εννοούμε;; Πολύ γενική κατηγορία αυτό βρε παιδιά. Εννοείτε σαπουνόπερα; Πάλι θα βάλω ό,τι να ‘ναι. Dickens at Christmas, αρκετές ιστορίες έχουν κάτι το κοινωνικό. Θρίλερ: Η λέσχη Δουμάς είναι ουσιαστικά βιβλιοθρίλερ. Κυνηγοί μεταχειρισμένων, σπάνιων βιβλίων. Σειρά: Ο Μαύρος Πύργος του Στίβεν Κινγκ που τα έχει όλα, Φαντασία, Επιστημονική Φαντασία, Δυστοπία, Ουέστερν, Τρόμο, Παραμύθι…
Δεύτερο σενάριο: Είσαι στο βιβλιοπωλείο και ακούς μια μαμά που προσπαθεί να πείσει το παιδί της να αγοράζει κάποιο βιβλίο. Ποιο θα του πρότεινες;
Εξαρτάται τι παιδί είναι και τι γούστα έχει. Θα πρότεινα κανένα τρόμο. Στα παιδιά αρέσει. Ειδικά όταν ο πρωταγωνιστής είναι της ηλικίας τους. Κάτι του R. L. Stine βασικά αν και δυσεύρετα. Εναλλακτική λύση ο Χάρι Πότερ φυσικά.
Τρίτο Σενάριο: Ποιο βιβλίο θα διάβαζες, αν δεν ήσουν καλά, για να σου φτιάξει τη διάθεση;
Το βιβλίο που διαβάζω αυτή τη στιγμή. Ουσιαστικά, ΟΛΑ τα βιβλία που διαβάζω μου φτιάχνουν τη διάθεση φτάνει να με τραβήξουν.
Τέταρτο Σενάριο: Βρήκες μια χρονομηχανή και πας πίσω στο χρόνο. Ποιο βιβλίο είναι πιο πιθανό να βρεις τον εαυτό σου να διαβάζεις;
Αν βρω χρονομηχανή δε θα πάω για να διαβάσω, χελλόου! Θα πάω να διορθώσω λάθη του παρελθόντος. Θα έχω πολλά να διορθώσω, άρα πού καιρός για διάβασμα. Και αν βρω καιρό θα πάω σε διάφορες εποχές να δω πώς ζούσαν. Περσικοί Πόλεμοι ας πούμε. Βικτωριανή Αγγλία..
Πέμπτο Σενάριο: Σου κάνουν έκπληξη ένα ταξίδι. Ποιο βιβλίο θα πάρεις μαζί σου;
Στα ταξίδια δε διαβάζω. Το είπα κι άλλες φορές. Θα πάω ταξίδι για να γνωρίσω καινούριους τόπους, κουλτούρες, γεύσεις, να βγάλω φωτογραφίες τοπία, αξιοθέατα, να χαθώ στις πόλεις που θα πάω. Διάβασμα κάνω και σπίτι μου.
Έκτο Σενάριο: Γυρνάς σπίτι και σου έχουν κάνει διάρρηξη. Τρέχεις στην βιβλιοθήκη σου και την βλέπεις κατεστραμμένη. Ποιο βιβλίο δε θα ήθελες να σου έχουν πειράξει;
Όλα. Και ειδικά αυτά που αγόρασα καινούρια και είναι πιο ακριβά. Σκληρόδετα κυρίως
Λοιπόν! Τέλος! Να που έκανα το ταγκ τελικά μετά από 6 μήνες καθυστέρηση.
Επόμενο ταγκ είναι φωτογραφικό, και σύντομο. Στη φωτογραφία βλέπετε τα βιβλία με τα οποία έφτιαξα το όνομά μου ΚΥΡΙΑΚΟΣ
Κατάφερα βασικά να πιάσω κάθε γράμμα από την αρχή του τίτλου κι όχι από τη μέση κάτι που δεν είναι υποχρεωτικό αλλά ευχαριστεί τον ψυχαναγκασμό μου.. (εδώ γελάμε)
Λοιπόν, αυτά είχα για σήμερα φίλοι μου. Καλή Παρασκευή να έχετε και μη ξεχνάτε να γελάτε και να διαβάζετε, γιατί χανόμαστε.
Α, να μη ξεχάσω να ταγκάρω κάποιους στα ταγκ:
Στο ταγκ με τα έξι σενάρια ταγκάρω την Εβελίνα a.k.a. βιβλιαράκια
Στο ταγκ με τα αρχικά ταγκάρω την Αγάπη a.k.a. Agapi Reads
« Ο Βασίλης Μιχαηλίδης […] Προαισθάνεται με ακρίβεια την ημέρα του θανάτου του, βράδυ Κυριακής προς ξημερώματα Δευτέρας 18 Δεκεμβρίου 1917, και σώζεται ένα ευχολόγιο που έγραψε για τον εαυτό του που θα μπορούσε να είναι το επιτύμβιό του.
Θεέ μου και να πέθαινα ένα Σαββάτο βράδυ την Κυριακή με το πρωί να κατεβώ στον Άδη που οι παπάδες αδειανοί και τα λεγνά αλλαμένα1 να συναχτούν2 να κλάψουσιν ξεχωριστά για μένα.
Σαν σήμερα συμπληρώνονται 100 χρόνια από το θάνατο του εθνικού ποιητή της Κύπρου Βασίλη Μιχαηλίδη. 100 χρόνια μετά και μόλις και βρέθηκε ο τάφος του.
Το 2017 ήταν ουσιαστικά έτος Βασίλη Μιχαηλίδη (ασχέτως αν οι πλείστοι ούτε καν το πήραν είδηση, και τρέμω στην ιδέα κάποιοι να μην γνωρίζουν καν ποιος είναι.)
Μόλις πέρσι ανακαλύφθηκε ο τάφος του, και πριν λίγες μέρες διεξήχθη τρισάγιο μετά από 100 χρόνια στον τάφο του.
Ο Ποιητής
Γεννήθηκε μεταξύ του 1849-1853 (με επικρατέστερη ημερομηνία το 1853) στο Λευκόνοικο (λευκά σπίτια) της Μεσαορίας.
Από μικρή ηλικία έδειξε ενδιαφέρον στην ζωγραφική και στην αγιογραφία. Μαθήτευσε σ’ ένα θείο του στο Δάλι, και απ’ εκεί πήγε στην Αρχιεπισκοπή στη Λευκωσία όπου γνωρίστηκε με τον Γεώργιο Βιζυηνό. Εφόσον ήταν στην προστασία του θείου του, όταν ο δεύτερος ανακηρύχθηκε μητροπολίτης Κιτίου, πήγαν μαζί στο Κίτιο (Λάρνακα) όπου μέχρι το 1876 ήταν προστατευόμενος του.
Ο κοσμοπολίτικος αέρας της Λάρνακας τον επηρέασε και εδώ ήταν που άρχισε να στρέφεται προς την ποίηση.
Αποφάσισε το 1876 να φύγει για Ιταλία να σπουδάσει ζωγραφική αλλά απένταρος καθώς ήταν δανείστηκε από φίλους και έκλεψε από το θείο του για να μπορέσει να σπουδάσει. Δεν πέρασε ένας χρόνος και η μη ύπαρξη χρημάτων τον ανάγκασε να φύγει από την Ιταλία και να βρεθεί στην Θεσσαλία όπου και πολέμησε για την απελευθέρωσή της από τους Τούρκους.
Επιστρέφοντας το 1878 στην Κύπρο πολλά άλλαξαν. Άφησε πίσω του μια Κύπρο υπό Οθωμανική κυριαρχία και επέστρεψε σε μια Κύπρο υπό Βρετανική κυριαρχία.
Στην Λάρνακα δεν μπορούσε να πάει πια από ντροπή προς τον θείο του και εγκαταστάθηκε στη Λεμεσό όπου και έμεινε μέχρι το θάνατό του.
Πήρε θέση πρακτικού φαρμακοποιού στο νοσοκομείο της Λεμεσού αλλά λόγω του οξύθυμου χαρακτήρα του και στο ότι ήταν αλκοολικός έχασε τη θέση του και απ ‘εδώ άρχισε η (ας το πούμε οικονομική) κατρακύλα. Από οδοκαθαριστής κατέληξε να είναι καθαριστής τουαλετών (άσχημο επάγγελμα με τα σημερινά δεδομένα, φανταστείτε με τα δεδομένα του 1910 στην Κύπρο). Καθάριζε τουαλέτες μέχρι το 1915 όπου σταμάτησε και κατέληξε να ζει μόνος του σε μια κάμαρη στο πτωχοκομείο Λεμεσού όπου και πέθανε στις 9 Δεκεμβρίου 1917.
Το Έργο
Μπορεί η ζωή του να χαρακτηρίζετο από φτώχεια και κακουχίες η ποίησή του άλλο από φτωχή μπορεί να χαρακτηριστεί.
Έγραψε καμιά εκατοστή ποιήματα με πιο χαρακτηριστικά αυτά που ήταν γραμμένα στην Κυπριακή διάλεκτο
Έκδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή Η Ασθενής Λύρα το 1882 με ποιήματα κυρίως στην Καθαρεύουσα. Το 1888 δημοσίευε την δεκαπενθήμερη (έμμετρη) σατιρική εφημερίδα (επηρεασμένη λογικά από τον Σουρή) Διάβολος η οποία πούλησε μονάχα 6 φύλλα
Τα ποιήματά του γραμμένα στην καθαρεύουσα είναι σχεδόν άγνωστα διότι είναι (κατ’ εμέ) μια ψυχρή και απόμακρη γλώσσα, γλώσσα όμως που ήταν της ‘μόδας’ όμως τότε και έτσι μ’ αυτήν ξεκίνησε και ο Μιχαηλίδης. Συνέχισε με τη δημοτική που παρόλο είναι πιο κοντινή σε μας από την καθαρεύουσα δεν αγγίζει τις ψυχές μας όσο η Κυπριακή.
Ο Μιχαηλίδης έγραψε επίσης μυλλωμένα τραούθκια (ανομολόγητα/γαμοτράγουδα) τα οποία συγκεντρώνονται σ’ αυτή την έκδοση που αγόρασα σήμερα επ’ ευκαιρίας των 100 χρόνων.
Το 1911 με πρωτοβουλία (ευκατάστατων) φίλων θα εκδοθεί η 2η και τελευταία του ποιητική συλλογή η οποία περιέχει τα 3 γνωστότερα ποιήματά του:
9η Ιουλίου:
Επικό ποίημα με 24 ραψωδίες και 560 δεκαπεντασύλλαβους στίχους.
Εξιστορεί τα γεγονότα της 9ης Ιουλίου 1821 όπου οι Τούρκοι για να εκφοβίσουν τους Κύπριους ούτως ώστε να μην τους μπουν επαναστατικές ιδέες δολοφονούν κληρικούς και προεστούς ανάμεσά τους μητροπολίτες και ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός.
Η Χιώτισσα:
Κατά κάποιον τρόπο συνέχεια της 9ης Ιουλίου και επίσης μεγάλο σε μήκος ποίημα που εξιστορεί το δράμα μιας Τουρκάλας στη Λεμεσό που ουσιαστικά είναι Ελληνίδα, Χιώτισσα εξισλαμισμένη και πουλημένη σε πλούσιο Τούρκο, μετά τη σφαγή στη Χίο τον Απρίλη του 1822.
Η Ανεράδα:
Κατά τον μελετητή Γιωργό Μοράρη βιβλίο του οποίου αγόρασα επίσης σήμερα λέει ότι η Ανεράδα μας φέρνει στο μυαλό την περίπτωση του Τζων Κητς, που έγραψε την περίφημη μπαλάντα «La Belle Dame Sans Merci» (όμορφη κυρά δίχως έλεος).
Το θέμα εδώ όπως και στην μπαλάντα του Κητς είναι φανταστικό (ανεράδα/νεράιδα) και ερωτικό (ερωτική απογοήτευση). Ακούστε το ποίημα ως τραγούδι από τον Αλκίνοο Ιωαννίδη Η Ανεράδα
Να προσθέσω ότι ο Μιχαηλίδης είναι ο πιο τραγουδοποιημένος ποιητής της Κύπρου με τραγουδιστές εμβέλειας όπως ο Κώστας Χατζής, Γιάννης Κότσιρας, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Πέτρος Γαϊτάνος, Χρήστος Θηβαίος, Αλκίνοος Ιωαννίδης, και άλλοι.
Όλοι ουσιαστικά τραγούδησαν για τη δημιουργία αυτού του δίσκου.
Το σημερινό μου ποστ για τον Β. Μιχαηλίδη στο Instagram
Έτος Βασίλη Μιχαηλίδη
Πολλές ήταν οι εκδηλώσεις φέτος προς τιμή του μεγάλου ποιητή σε Κύπρο και Ελλάδα.
Στο Ηρώδειο αρχές Οκτωβρίου διεξηχθη συναυλία με τα μελοποιημένα ποιήματα του Μιχαηλίδη. Τον Μάη που μας πέρασε η τελετή έναρξης του 2ου Φεστιβάλ Βιβλίου Λευκωσίας ήταν αφιερωμένη στον Βασίλη Μιχαηλίδη. Ο δήμος Λεμεσού οργάνωσε εκδηλώσεις που εντάσσονταν σε 4 θεματικές ενότητες:
1. Διαλέξεις, επιστημονικά συμπόσια και εκπαιδευτικά προγράμματα
2. Μουσικές βραδιές και συναυλίες
3. Μουσικοθεατρικά και μουσικοποιητικά δρώμενα
4. Εκδοτικές και μνημειακές καταθέσεις
και κλείνοντας το Πανεπιστήμιο Κύπρου τίμησε τον ποιητή με θεατρική παραγωγή εφτά παραστάσεων.
«Η ρωμιοσύνη εν φυλή συνότζαιρη του κόσμου
κανένας δεν εβρέθηκεν για να την ιξηλείψη
κανένας, γιατί σιέπει την που τα ‘ψη ο Θεός μου
Η ρωμιοσύνη εν να χαθή, όντας ο κόσμος λείψει»
ΒιβλιοΑλχημείες 